در بخش‌های قبل لزوم ارتباط مستحکم و همکاری نزدیک دانشگاه و صنعت بررسی شد. برای برقراری این همکاری، دولت و متولیان نرم‌افزار کشور بایست وارد صحنه شده و موانع را برطرف نمایند. نقش دولت در این زمینه حیاتی است. بخشی از کارهایی که دولت می‌تواند و لازم است به انجام آن مبادرت بورزد عبارتند از:
^ تشویق: از طریق مشوق‌های مختلف از قبیل جایزه یا مشوق‌های مالیاتی، پژوهشهای کاربردی مشترک بین دانشگاه و صنعت را فعال نماید.
^ هدایت: به کمک روابط و اهرم‌های خود سعی در نزدیکی صنعت به دانشگاههای داخل و یا حتی خارج بنماید و این ارتباط را در جهت مصالح کشور از جمله کاهش فرار مغزها هدایت نماید.
^ تدوین قوانین مناسب: درصد زیادی از درآمد پروژه‌ها توسط سیستم اداری دانشگاه اخذ می‌گردد. در رشته‌هایی که آزمایشگاهها و امکانات دانشگاهی نقش اساسی در انجام پروژه‌ها دارند. این امر شاید عاقلانه به نظر برسد، اما در رشته نرم‌افزار که بیشتر مبتنی بر نیروی انسانی است رقم فوق ناعادلانه است و مانعی برای همکاری محسوب می‌شود.
^ استفاده از اهرم مشتری بودن: نیازهای نرمافزاری سازمانهای دولتی یا پروژه‌های فنی که بخش از آن نیازمند تحقیقات می‌باشند با قید همکاری با دانشگاه برای صنعت و بالعکس تعریف گردد. شرکتها موظف باشند بخش از کار خود را درون دانشگاه انجام دهند و دانشگاه موظف باشد که توجه شرکتها را به همکاری جلب نماید.
^ برقراری ارتباطات متخصصین داخل و خارج: هم دانشگاه و هم صنعت نرم‌افزار نیازمند ارتباطات با صنایع و دانشگاههای سایر کشورها هستند. هزینة بالای مسافرتها و ارتباطات با خارج لزوم حمایت و هدایت دولت را مشخص می‌کند.
^ برنامه‌های فرهنگسازی: بسیاری از فرآیندها از جمله ارتباط دانشگاه و صنعت بدون اصلاح الگوی ذهنی افراد امکان‌پذیر نیست. جایگاه دولت و متولیان صنعت نرم‌افزار ایجاب می‌کند که از بهترین روشها از جمله اطلاع‌رسانی و تبلیغات مناسب این امر خطیر را به انجام برسانند.
^ ایجاد مراکز پژوهش کاربردی: تأسیس یا کمک به مراکز پژوهشهای کاربردی نرم‌افزار در مجاورت دانشگاهها با شرط همکاری با صنعت، موجب تقویب ارتباط می‌گردد. نمونه‌ای از این مراکز مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته[3] است که با همکاری دانشگاه و دولت به تازگی در مجاورت دانشگاه شریف ایجاد شده است.
دولت همچنین باید برای توسعه صنعت فعالیتهایی از قبیل ایجاد شرایط رقابتی، ایجاد زمینه‌های توسعة بازار، اصلاح فرهنگ مصرف و ایجاد زیرساخت‌ها را تدارک ببیند و کارآفرینی در نرم‌افزار را گسترش دهد.
دانشگاه و صنعت نیز در خصوص تحکیم ارتباط خود وظایفی دارند که می‌بایست به انجام برسانند. ارتباط بیشتر با ایجاد و گسترش فعالیتهای زیر امکان‌پذیر است[3]:
? کمیتة مشورتی: تشکیل کمیته‌های مشورتی با عضویت مدیران ارشد صنعت و دانشگاه و جلسات منظم برای آشنایی با آخرین وضعیت دانشگاه و صنعت و بررسی مشکلات این دو حوزه و ارائه راه‌کارهای مناسب در تقویت ارتباط دانشگاه و صنعت نرم‌افزار اثر مثبت دارد.
? تقویت دوره‌های کارآموزی: دوره‌های کارآموزی برای شرکتها علاوه بر فرصتی برای آزمودن کارمندان آینده بدون داشتن تعهدات بلند مدت، مزیت بهره‌گیری از دانشجویان به عنوان نیروی کار ارزان، با انگیزه و آماده کسب مهارت را داراست. این دوره‌ها برای دانشگاه نیز محاسنی دارند. یک آزمون واقعی برای برنامه‌های دانشگاهی محسوب می‌شوند، مکمل آموزشهای کلاس درس است و زمینة دسترسی دانشجویان به منابع و تجهیزات گران‌قیمت را فراهم می‌آورد.
? تعریف پروژه از سوی صنعت برای اساتید دانشگاه: همانگونه که قبلاً درخصوص مراکز تحقیقات کاربردی پیشنهاد شد، پروژه‌هایی صنعتی به اساتید واگذار گردد تا با نظارت کامل صنعت و به همراه دانشجویان به انجام برسد.
? همکاری آموزشی و مشاوره‌ای اساتید[4]: اساتید در طول تابستان به صورت تمام‌وقت جذب شرکتها شده و با ارائه مشاوره و همراهی پروژه‌ها در جریان فعالیتهای صنعتی و آخرین تحولات قرار بگیرند.
? آموزش و به‌روز کردن آموخته‌های اساتید: تحولات سریع تکنولوژی نیاز به آموزش مستمر را تقویت می‌کند. هم اساتید دانشگاه و هم مدیران صنعت بایستی اطلاعات به‌روز داشته باشند.
5- نتیجه‌گیری
در این مقاله پس از بررسی جایگاه نرم‌افزار در عصر حاضر, به ضرورت داشتن یک صنعت نرم‌افزار قوی که در کلاس جهانی فعالیت کند و با شرکت‌های بزرگ دنیا به رقابت بپردازد پی‌بردیم. داشتن چنین صنعتی نیازمند تمهیداتی از جمله برنامه‌ریزی دولتی, وضع قوانین و استانداردهای مناسب, ایجاد نیاز, استفاده از لبة تکنولوژی, بهره‌گیری از نیروهای کارآمد از طریق تقویت ارتباط دانشگاه و صنعت می‌باشد.
ارتباط مشخص و هماهنگ دانشگاه و صنعت فواید زیادی را به دنبال دارد؛ در نتیجة تقویت رابطه بین صنعت و دانشگاه انرژی پژوهشی فراوانی که در دانشگاه وجود دارد به سمت کاربردهای عینی هدایت شده تا به حل مشکلات جامعه محلی یا جهانی بپردازد. همچنین رشد کیفیت کار شرکتها و کیفیت پژوهش دانشگاهها, کاهش فرار مغزها در اثر رضایت شغلی در داخل کشور و مشخص شدن اولویت‌های آموزشی و پژوهشی از فواید این ارتباط می‌باشند.
صنعت نرم‌افزار ماهیت منحصر به فردی دارد, به طوریکه در این صنعت مرحلة تولید انبوه یا کارخانه‌ای تقریباً وجود ندارد؛ در نتیجه مهمترین قسمت پروژه‌های نرمافزاری تحقیق و توسعه است. تحقیق و توسعه در صنعت و پژوهشهای کاربردی دانشگاهی مکمل یکدیگرند لذا دانشگاه می‌تواند در صنعت نرم‌افزار اثربخشی فوق‌العاده‌ای داشته باشد.
تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه روش‌های مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به ایجاد مراکز کاربردی در مجاورت دانشگاهها, برگذاری دوره‌های کارآموزی و کارورزی دانشجویان و اساتید, واگذاری پروژه‌های صنعتی به اساتید دانشگاه و حمایت دولت از پروژه‌های مشترک اشاره نمود.
چنانچه بخواهیم در دنیای متحول نرم‌افزار دنیا, حرفی برای گفتن داشته باشیم, باید همین امروز دست بکار شویم که فردا دیر است.
6- مراجع
[1] ربیعی ح."نقش دانشگاهها و مؤسسات پژوهش کاربردی در صنعت نرم‌افزار آمریکا"، دانشگاه صنعتی شریف، سمینار، 1379.
[2] اکرمی‌فر س.ع. "تحلیل صنعت انیمیشن ایران"، شبکة تحلیلگران تکنولوژی ایران، www.itanetwork.org
[3] Duncan D. “Partnership Between Industry and Academia in Information technology”, California state university.
[4] Tessler S, Barr A, “Software R&D Strategies of Developing Countries”, Stanford Computer Industry Project.
